Η μεγάλη μάχη των λειτουργικών συστημάτων

Σήμερα, λίγο πολύ, οι υπολογιστές έχουν μπει στη ζωή μας για τα καλά! Είτε μιλάμε για AI/ML, Crypto Mining, Gaming, είτε για πιο καθημερινά ζητήματα, κατά πάσα πιθανότητα θα δεις μία οθόνη και πίσω από αυτήν ένα ψηφιακό σύστημα που την ελέγχει. Συχνά, με όμορφα γραφικά και κινούμενα στοιχεία να μας τραβούν την προσοχή, πώς όμως λειτουργεί όλο αυτό;

Κάποιος μηχανισμός θα πρέπει να υπάρχει ώστε να τα ελέγχει όλα αυτά, έτσι δεν είναι; Μάλλον ναι… Και αυτό συχνά είναι ένα λειτουργικό σύστημα.

Δεν είναι πολλά χρόνια πριν που οι χρήστες υπολογιστών λειτουργούσαν αυτά τα συστήματα εξ’ ολοκλήρου από τερματικά.

Κάποιοι, βέβαια, ακόμα και σήμερα, κάνουν μεγάλη χρήση των τερματικών, αλλά αυτό είναι ίσως θέμα συζήτησης για ένα άλλο άρθρο. Βέβαια, το τερματικό είναι ένα μέρος του λειτουργικού συστήματος και όχι όλο εξ’ ολοκλήρου.

Στη δεκαετία του ‘70 – λιγότερο από 60 χρόνια πριν – εμφανίστηκαν τα πρώτα Unix λειτουργικά συστήματα, προάγγελοι της φιλοσοφίας που χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα σε σύγχρονα λειτουργικά συστήματα.

Αρχικά, όλα γίνονταν μέσω μίας μαύρης οθόνης και του τερματικού, όπου ο χειριστής έγραφε εντολές και το σύστημα λειτουργούσε.

Μία δεκαετία αργότερα, άρχισαν να εμφανίζονται και τα πρώτα λειτουργικά συστήματα με γραφικά.

Το 1991, ο Linus Torvalds, ιδρυτής του Linux, έδωσε στο ευρύ κοινό την πρώτη έκδοση του Linux, μέσω του εξής ιστορικού μηνύματος:

Hello everybody out there using minix -

I’m doing a (free) operating system (just a hobby, won’t be big and
professional like gnu) for 386(486) AT clones. This has been brewing
since april, and is starting to get ready. I’d like any feedback on
things people like/dislike in minix, as my OS resembles it somewhat
(same physical layout of the file-system (due to practical reasons)
among other things).

I’ve currently ported bash(1.08) and gcc(1.40), and things seem to work. 
This implies that I’ll get something practical within a few months, and
I’d like to know what features most people would want. Any suggestions
are welcome, but I won’t promise I’ll implement them :-)

- Linus

PS. Yes — it’s free of any minix code, and it has a multi-threaded fs. 
It is NOT protable (uses 386 task switching etc), and it probably never
will support anything other than AT-harddisks, as that’s all I have :-(.

Λίγα χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 1985, η Microsoft κυκλοφόρησε το Windows 1.0, την πρώτη εκδοχή των Windows, η οποία έτρεχε πάνω στο MS-DOS.

Ενώ φυσικά, δεν άργησε να εμφανιστεί και το 2001 η πρώτη εκδοχή του macOS, η οποία βασίστηκε σε τεχνικές σχετικές με το Unix και ήταν η σύγχρονη εκδοχή του Macintosh που είχε εμφανιστεί το 1984.

Νοσταλγία για κάποιους λίγους που θα διαβάσουν αυτό το άρθρο…

Εσύ; Θυμάσαι τον πρώτο σου υπολογιστή; Τι λειτουργικό χρησιμοποιούσε;

Βασικά, μισό λεπτό…

Όταν ξεκίνησες να χρησιμοποιείς υπολογιστή, σου είπε ποτέ κανείς ποια είναι η δουλειά ενός λειτουργικού συστήματος και ποιο έχεις εσύ; Ή απλά έμαθες να χρησιμοποιείς το κομπιούτερ, όπως θα έλεγε και ο γνωστός θείος που όλοι είχαμε, και το χρησιμοποιείς από τότε χωρίς να μάθεις ποτέ αυτές τις πληροφορίες;

Τι είναι ένα λειτουργικό σύστημα;

Ο ορισμός που υπάρχει στην Wikipedia – αν και, όπως αναφέρει και εκεί, είναι δύσκολο να περιγραφεί πλήρως – είναι ο εξής:

“Λειτουργικό θεωρείται ένα πρόγραμμα που χειρίζεται το hardware ενός υπολογιστή και παρέχει στους διάφορους χρήστες του - πόρους του συστήματος. Με λίγα λόγια, παρέχει στα υπόλοιπα προγράμματα υπηρεσίες για να λειτουργούν. Ένα αδιάλειπτο πρόγραμμα που περιλαμβάνεται στο λειτουργικό, έχει τα πλήρη δικαιώματα σε αυτό και σκοπός του είναι η διαχείριση μεγάλου μέρους των ευθυνών του συστήματος, είναι ο πυρήνας (kernel).”

%%{init: {'theme':'neutral'}}%%
graph TB
User[Χρήστες] <--> Application 
Application[Εφαρμογές] <--> os
os[Λειτουργικό Σύστημα] <--> Hardware

Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά ενός λειτουργικού, αυτό μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε διάφορες κατηγορίες και να χρησιμοποιείται για συγκεκριμένες χρήσεις.

Πάμε όμως πάλι στο σήμερα…;

Σήμερα τα πράγματα μάλλον είναι πολύ απλά…

Θέλεις να παίζεις Fortnite, να είσαι στο Discord με τα παιδιά και να streamάρεις; Τότε μάλλον θα χρησιμοποιείς Windows, ακόμα και όταν κοιμάσαι.

Θέλεις να κάνεις video editing και να είσαι digital nomad; Τότε σίγουρα το macOS είναι για εσένα.

Και τέλος, θέλεις να γίνεις ο επόμενος hacker που θα γράψει την ιστορία; Φυσικά, θα έχεις στον υπολογιστή σου τα Ubuntu 24.04 και θα τρέχεις από το GitHub τον πρώτο κώδικα που βρήκες να σχετίζεται με RAT.

Ή μήπως και όχι…

Μήπως τα πράγματα τελικά δεν είναι τόσο στερεοτυπικά;

Μπορεί κάποιος να παίξει παιχνίδια σε Linux; Μπορεί ένας CEO, αντί για Mac, να έχει ένα Windows laptop; Και είναι τα Windows το λειτουργικό για να μάθεις σε βάθος προγραμματισμό;

Η απάντηση ούτε ήταν, ούτε θα είναι ποτέ απλή…

Το λειτουργικό ενός υπολογιστή δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα εργαλείο. Ένα εργαλείο που, ανάλογα με τη χρήση που θέλουμε να κάνουμε, θα πρέπει να επιλέξουμε το πλέον κατάλληλο και, ίσως, να το χρησιμοποιήσουμε και με τον πλέον βέλτιστο τρόπο.

Προσωπικά, όταν ξεκίνησα στις αρχές του 21ου αιώνα το ταξίδι μου στον κόσμο των υπολογιστών, η πρώτη μου επαφή ήταν, όπως νομίζω με ένα μεγάλο μέρος ανθρώπων, με ένα Windows XP μηχάνημα. Στη συνέχεια, Vista, Windows 7. Έπειτα, από το 2014 και μέχρι σήμερα, διάφορες διανομές Linux (Ubuntu, Debian, Fedora, κλπ). Ενώ τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιώ και Mac.

Γιατί όμως να αναφερθούν όλα αυτά και ποιόν μπορεί να ενδιαφέρει…

Τα άρθρα, μέχρι πρότινως, γιατί τα LLMs σύντομα ίσως αλλάξουν την εξέλιξη των πραγμάτων (διάβασε αυτό το άρθρο για να δεις τι είναι τα LLMs όπως το deepseek) γράφονταν από ανθρώπινο δυναμικό, πράγμα που σημαίνει ότι οι προσωπικές εμπειρίες και το υπόβαθρό μας μπορούν να επηρεάσουν το περιεχόμενο ενός άρθρου. Παρόμοια, είναι ταυτόχρονα σημαντικό, να έχουμε εμπειρία πάνω στα θέματα που συζητούνται σε ένα άρθρο.

Στην ουσία, η μεγάλη μάχη των λειτουργικών συστημάτων δεν είναι μια μάχη για το ποιο είναι το «καλύτερο», αλλά μια συνεχής διαδικασία αναζήτησης της ιδανικής εμπειρίας του χρήστη.

Καθένας από εμάς επιλέγει αυτό που αντανακλά καλύτερα τις δικές του ανάγκες και προτιμήσεις.

Εσύ, λοιπόν, ποιο λειτουργικό προτιμάς;

Ποιες είναι οι δικές σου εμπειρίες και ιστορίες;

Μοιράσου τις σκέψεις σου με εμάς, γιατί όπως λέει και ο θείος που όλοι είχαμε, «η γνώση μοιράζεται, και μόνο έτσι μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά».

🔗 Παραπομπές

[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Operating_system [2] https://en.wikipedia.org/wiki/Kernel_(operating_system)